امیدواری محققان به انجام آزمایشهای بالینی واکسن ایدز

برخی از افرادی که آلوده به ویروس ایدز شده اند بطور طبیعی پادتنهایی تولید می کنند که بسیاری از رگه های این ویروس شدیداً جهش کننده را بی اثر می سازند. دانشمندان با استفاده از این موضوع بر روی تولید واکسنی کار می کنند که با تحریک این پادتنهای توانمند و بی اثر کننده ی ویروس از عفونت اچ.آی.وی (HIV) جلوگیری کنند.

محققان یک ژن ایمن کننده را یافته اند که قادر به فعالسازی زیر مجموعه ای از سلول های B می باشد که میتوانند پادتنهای خنثی کننده ی ایدز را آزاد کنند. نتیجه ی تحقیق در شماره ی 25 مارس 2016 نشریه ی Science توسط انجمن AAAS منتشر شده است. این مقاله که توسط جی.جی ژاردن و همکارانش در موسسه ی تحقیقاتی اسکریپس واقع در لا هولای کالیفرنیا با عنوان اصلی “سلولهای B پیش ماده ی پادتن خنثی کننده ی همه جانبه ی ویروس اچ.آی.وی که توسط ایمونوژن شکارچی جرملاین (سلولهای جنسی) آشکار می گردند” تهیه شد.

برخی از افرادی که آلوده به ویروس ایدز شده اند بطور طبیعی پادتنهایی تولید می کنند که بسیاری از رگه های این ویروس بشدت جهش کننده را بی اثر می سازند. دانشمندان با استفاده از این موضوع بر روی تولید واکسنی کار می کنند که با تحریک این پادتنهای توانمند و بی اثر کننده ی ویروس از عفونت اچ.آی.وی جلوگیری کنند.

یک راهکار ساخت واکسن مشتمل بر ایمن سازی افراد با مجموعه ی متفاوتی پروتئین اچ.آی.وی تغییر ساختار داده شده به شکل ایمونوژن است که قادرند به سیستم ایمنی آموزش دهند پادتنهای خنثی کننده ی پر قدرتی برای مقابله با اچ.آی.وی تولید کند. این راهکار بستگی به توان نخستین ایمونوژن برای پیوند زدن و فعال سازی سلولهایی خاص به نام سلولهای B محتوی پیش ماده ی  پادتن خنثی کننده ی همه جانبه ی ویروس اچ.آی.وی دارد.این سلولها قابلیت تبدیل به سلولهای B تولید کننده ی پادتن را دارند.

یک گروه تحقیقاتی اخیراً دریافته سلولهای پیش ماده ی “جرملاین” برای یک نوع پادتن خنثی کننده ی اچ.آی.وی در بدن اغلب افرار وجود دارند. این گروه در مورد نحوه ی طراحی ایمونوژن شکارچی جرملاینی به نتایجی رسیده اند که میتواند از آن برای ساخت واکسن اچ.آی.وی استفاده کنند. نتایج یافته های گروه تحقیقاتی متشکل از موسسه ی تحقیقاتی اسکریپس (TSRI)، کارگروه بین المللی واکسن ایدز (IAVI) و موسسه ی آلرژی و ایمونولوژی لا هولا در 25 مارس در نشریه ی Science منتشر شد.

محقق اصلی پروژه ویلیام شیف مدیر و استاد TSRI می باشد و طراحی واکسن را در مرکز پادتن خنثی کننده ی IAVI وابسته به TSRI به عهده داشته است. آزمایشگاه شیف همان آزمایشگاهی است که پروتئین واکسن ایدز را کشف کرده است. او در رابطه با تحقیق می گوید: “ما طی تحقیق دریافتیم تقریباً هرکسی این پیش ماده ی پادتنهای خنثی کننده ی را دارد و یک پروتئین مهندسی شده که به این سلولها متصل شود امکان تولید سلولهای تولید کننده ی پادتن خنثی کننده ی همه جانبه ی ایدز را دارد حتی اگر سلولهای ایمنی بدن با آن به رقابت برخیزند”.

سیستم ایمنی بدن بستر وسیعی از سلولهای پیش ماده ی B متفاوت است که میتوانند به عوامل بیماریزا پاسخ دهند. از طرفی اینکه یکی از سلولهای پیش ماده ی B بتواند صفت خاص سطح یک ویروس را تشخیص دهد بندرت در میان بستر کلی سلولهای پیش ماده ی B اتفاق می افتد.

شین کروتی استاد موسسه ی لاهولا و یکی از نویسندگان مقاله ی تحقیقاتی در این باره میگوید: “چالش واکسن سازان این است که تشخیص دهند کدام ایمونوژن یتواند سطحی شبیه ویروسی خاص داشته باشد تا سلولهای B بتوانند آنرا فعال کرده و پس از تکثیر آنرا مورد استفاده قرار دهند. ما با استفاده از یک تکنیک جدید توانستیم در آزمایشات بالینی نشان دهیم اغلب انسانها سلولهای موثر B برای اتصال به این کاندیداهای تولید واکسن را دارند. جالب اینکه طرح پروتئین می تواند به قدری خاص باشد که از میان یک میلیون سلول انتخاب شده باشد و نتیجتاً راهکار ساخت این واکسن جدید راهکاری عملی و دقیق خواهد بود”.

موفقیت این کار دانشمندان را به اجرای فاز یک آزمایش بالینی نسخه ی نانوذره ی پروتئین واکسن اچ.آی.وی بنام “eOD-GT8 60mer” امیدوار ساخته است. شیف در این مورد می گوید: “هدف مطالعه ی بالینی آزمایش میزان امنیت و توانایی این پروتئین مهندسی شده برای حصول مصونیت دلخواه در انسانها است که با تولید پادتنهای خنثی کننده آنرا آغاز کردیم. اطلاعات جمع آوری شده ی این تحقیق برای طراحی آزمایش بالینی مورد نظر اهمیت دارد و روشهای انجام آزمایش و وسعت آنرا مشخص می سازد.”

در ماه ژوئن دانشمندان TSRI، IAVI و دانشگاه راکفلر گزارش دادند پاسخهای پادتن تولید شده ی eOD-GTB 60mer در بدن موش برخی ویژگیهای مورد نیاز برای شناسایی ویروس اچ.آی.وی و جلوگیری از پخش آن را در خود داشته است. اگر eOD-GTB 60mer در انسانها هم به همان ترتیب بدن موش عمل کند احتمالاً ایمونوژنهای بیشتری برای فعال سازی پادتنهای خنثی کننده و بلاک کننده ی ویروس اچ.آی.وی در انسان مورد نیاز خواهد بود.

تحقیق اخیر روشی هم در اختیار محققان قرار داده تا بتوانند به ارزیابی دیگر پروتئینهای واکسن ساز جدید که میتوانند به سلولهای پیش ماده ی B مورد نظر متصل شوند بپردازند. این روش ابزاری ارزشمند برای طراحی واکسنهای موثرتر و هدفمندتر بر علیه ویروس اچ.آی.وی بوده و توان بررسی دقیق ایمونوژنهایی که به جرملاین حمله می کنند را پیش از انجام آزمایشهای پرهزینه و زمانبر بالینی به محققان می دهد.

دانشمندان با بررسی خون های اهدا شده از طرف اهدا کنندگان سالم سلولهای B خاصی یافتند که توان تولید پادتنهای کلاس VRC01 را دارند و این پادتنها میتوانند پیوندزننده ی سطحی مهمی به نام اپیتوپ را در ویروس اچ.آی.وی شناسایی کنند. کلاس VRC01 پادتن خنثی کننده ایست که با پادتنهای دیگری که در محیطی کاملاً شبیه به آنها تولید شده اند جدا هستند و این نظر وجود دارد که سلولهای B کلاس VRC01 در افراد مختلف بسیار شبیه هم هستند. پادتن eOD-GTB 60mer به این دلیل طراحی شده تا سلولهای پیش ماده ی B را برای تولید پادتنهای خنثی کننده ی عمومی ویروس اچ.آی.وی فعال سازد.

منبع: Science Daily