اعتیادآورترین مواد روی زمین !

اعتیادآورترین مواد چه چیزهایی هستند؟ این سوال به نظر ساده می آید ولی جوابش بستگی به کسی دارد که از او سوال می پرسید.

از نظر محققان مختلف، پتانسیل یک ماده مخدر برای اعتیادآور بودن را می توان از راه های مختلفی بررسی کرد.بعضی از این معیار ها عبارتند از:  مقدار آسیبی که آن ماده به بدن وارد می کند، قیمت آن در بازار سیاه، مقدار فعالیت سیستم دوپامین مغز که توسط ماده مخدر ایجاد می شود، این که چقدر مصرف ماده مخدر از نظر مردم لذت بخش است، درجه ی خماری ناشی از توقف در مصرف ماده مخدر و نیز این که فرد مصرف کننده چقدر راحت به آن ماده معتاد می شود.

روش های دیگری نیز برای اندازه گیری پتانسیل اعتیاد مواد مختلف وجود دارد و حتی محققانی نیز وجود دارند که اعتقاد دارند هیچ ماده ای همیشه اعتیادآور نیست. با توجه به نظرات مختلف کارشناسان، یکی از راه های رده بندی مواد مخدر، پرسیدن از گروهی از متخصصان صاحب نظر در این زمینه است. در سال 2007 David Nutt و همکارانش از متخصصان اعتیاد دقیقا همین سوال را پرسیدند و به نتایج جالبی دست پیدا کردند.

1-هروئین

متخصصان هروئین را به عنوان اعتیادآورترین ماده رده بندی کردند و به آن امتیاز 2.5 از 3 را دادند. هروئین ماده مخدری است که در مغز حیوانات مورد آزمایش، باعث افزایش 200 درصدی میزان دوپامین شد. علاوه بر اعتیادآور بودن، این ماده بسیار خطرناک نیز می باشد زیرا مقدار دُز لازم برای مرگ انسان، تنها 5 برابر بیشتر از دُز لازم برای احساس خوشی ناشی از مصرف آن می باشد.

هروئین همچنین به عنوان دومین ماده پر خطر از نظر آسیبی که به مصرف کنندگان و جامعه وارد می کند رده بندی شده است. بازار مواد مخدر غیرقانونی نظیر هروئین در سال 2009، ارزشی معادل 68 میلیارد دلار داشت.

2-الکل

اگرچه الکل در آمریکا و انگلستان قانونی است، اما توسط متخصصان Nutt به عنوان دومین ماده اعتیادآور (با امتیاز 2.2 از 3) طبقه بندی شد. الکل تاثیرات بسیار زیادی روی مغز دارد اما در آزمایشگاه،  الکل مقدار دوپامین در سیستم پاداش مغزی حیوانات را بین 40 تا 360 درصد افزایش داد- هر چه حیوانات مقدار الکل بیشتری مصرف می کردند مقدار دوپامین نیز افزایش می یافت.

حدود 22 درصد افرادی که یکبار الکل مصرف کرده اند در بازه ای از زندگی شان به آن وابسته می شوند. سازمان بهداشت جهانی تخمین زده که در سال 2002، حدود 2 میلیارد الکل مصرف کردند و در سال 2012 حدود 3 میلیون نفر در اثر آسیب های ناشی از مصرف الکل مردند. برخی از متخصصان الکل را به عنوان آسیب زننده ترین ماده نیز طبقه بندی کرده اند.

پیشنهاد مطلب :

[box type=”custom” bg=”#bb0000″ radius=”10″]اتفاقی که برای مغزهای الکلی پس از ترک الکل می افتد[/box]

3-کوکایین

کوکایین مستقیما باعث اختلال در مصرف دوپامین مغز برای انتقال پیام از یک سلول عصبی به سلول های عصبی دیگر می شود. در واقع، کوکایین به سلول های عصبی اجازه نمی دهد تا سیگنال دوپامین خود را خاموش کنند که این امر منجر به فعالیت های غیرعادی در سیستم پاداش مغز می شود. در آزمایشاتی که بر روی حیوانات انجام گرفت،کوکایین باعث شد مقدار دوپامین تا سه برابر مقدار عادی آن افزایش پیدا کند. تخمین زده می شود که بین 14 تا 20 میلیون نفر در جهان از کوکایین استفاده می کنند و  در سال 2009 ارزش بازار کوکایین حدود 75 میلیارد دلار اعلام شده بود.

کراک کوکایین توسط کارشناسان به عنوان سومین ماده آسیب زننده و کوکایین پودری شکل- که باعث احساس خوشی ملایم تری می شود-به عنوان پنجمین ماده آسیب زننده رده بندی شده اند. حدود 21 درصد از کسانی که کوکایین را امتحان می کنند در دوره ای از زندگیشان به آن اعتیاد پیدا می کنند. کوکایین مشابه سایر محرک های اعتیادآور نظیر مت‌آمفتامین(شیشه)- که به دلیل راحتی در دسترسی به آن در حال تبدیل به مشکل بزرگی می باشد- و ‌آمفتامین می باشد.

4-باربیتورات ها

باربیتورات ها دسته ای از دارو ها هستند که در ابتدا برای درمان اضطراب و بی خوابی استفاده می شدند . آن ها باعث ایجاد اختلال در سیگنال های شیمیایی مغز می شوند که این امر منجر به کار نکردن قسمت های مختلف مغز می شود. در دُز های پایین این مواد باعث ایجاد احساس خوشحالی می شوند اما در دُز های بالا می توانند مرگ آور باشند زیرا باعث ایجاد سختی در تنفس می شوند. وابستگی به این گروه از داروها در زمانی که به صورت نسخه ای تجویز می شدند بسیار فراگیر بود اما این وابستگی امروزه بسیار کمتر شده که علت آن این است که دارو های دیگر جایگزین باربیتورات ها شده اند. این امر نقش زمینه را در اعتیاد نشان می دهد.اگر یک ماده اعتیادآور در دسترس نباشد نمی تواند آسیب چندانی وارد کند. Nutt و همکارانش این گروه از مواد مخدر را به عنوان چهارمین مواد آسیب زننده به بدن طبقه بندی کردند.

5-نیکوتین

نیکوتین ماده اصلی اعتیادآور موجود در تنباکو می باشد. وقتی شخصی سیگار می کشد، نیکوتین بصورت پیوسته توسط ریه هایش جذب شده و به مغز فرستاده می شود. اگرچه متخصصان Nutt نیکوتین را به عنوان 12اُمین ماده اعتیادآور طبقه بندی کردند، دلایلی وجود دارد که نشان می دهد نیکوتین ماده اعتیادآور بسیار قوی است.

بیشتر از دو سوم آمریکایی هایی که سیگار کشیدن را امتحان کردند در طول زندگی به آن وابسته شدند. در سال 2002 سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که حدود 1 میلیارد نفر از سیگار استفاده می کنند و تخمین زده می شود که دخانیات در سال 2030، سالانه جان 8میلیون نفر را می گیرد. حیوانات آزمایشگاهی به صورت غریزی از سیگار استفاده نمی کنند با این حال موش ها می توانند دکمه ای را فشار دهند که باعث می شود نیکوتین مستقیما وارد جریان خونشان شود و این باعث می شود تا میزان دوپامین در سیستم پاداش مغز آن ها در حدود 25-40 درصد افزایش پیدا کند.

محقق :

Eric Bowman- استاد روان شناسی و علوم اعصاب – University of St Andrews

منبع : IFLScience