ده دانستنی درباره ی مریخ

مریخ از روی نام خدای جنگ رومی ها نام گذاری شده و آن را در انگلیسی به نام مارس می شناسیم. شاید دلیل اصلی چنین نام گذاری رنگ قرمز این سیاره باشد. گاهی به سیاره ی مریخ سیاره ی سرخ هم می گویند. ضمناً نام ماه سوم میلادی هم از نام خدای جنگ یا همان مارس گرفته شده است.

1)  مریخ چهارمین سیاره ی منظومه ی شمسی از لحاظ فاصله از خورشید می باشد

سیاره ی مریخ در حالی که زمین هم در حاشیه ی عکس دیده می شود

فاصله ی متوسط مریخ از خورشید ۲۲۷ میلیون کیلومتر یا ۱۴۱ میلیون مایل می باشد. برای اینکه یک سال مریخی به پایان برسد ( یعنی مریخ یک بار به طور کامل به دور خورشید بگردد) باید ۶۸۸.۹۳ روز زمینی یا ۱.۸۸۰۷ سال زمینی بگذرد.

2)  مریخ هفتمین سیاره ی بزرگ منظومه ی شمسی می باشد

تصاویری از مریخ- تصویر دیلی گلوبال از مریخ

مریخ حدودی نیمی از قطر زمین را دارد و ۰.۱ جرم زمین را در خود جای داده است. جاذبه ی مریخ هم حدود یک سوم جاذبه ی زمین است و چگالی آن ۳۰ درصد کمتر از چگالی زمین می باشد. با وجود اینکه ممکن است مریخ برخی از ویژگی های شبیه زمین را داشته باشد به هر حال سیاره ی کوچکتر است. هسته ی مریخ ممکن است بیشتر از آهن و مقادیر کمی هم نیکل تشکیل شده باشد. تصویرنگاری سفینه های فضایی از میدان جاذبه ی مریخ نشان می دهد که این سیاره هسته ی سرشار از آهن و جبه ای کوچکتر از جبه ی زمین دارد. همچنین میدان مغناطیسی اطراف کره ی مریخ بسیار ضعیف تر از کره ی زمین است که این خود نشان از هسته ای جامد و نه مایع (برعکس هسته ی زمین) می باشد.

3)  مریخ سیاره ی کوچک صخره ای می باشد.

تصاویری از مریخ که به وسیله ی سفینه ی فضایی لندر ۲ )lander 2( گرفته شده است.

مانند دیگر سیارات داخلی منظومه ی شمسی یعنی عطارد، زهره و زمین، سطح مریخ هم به دلیل وجود آتشفشان ها و همچنین برخورد شهاب سنگ ها و دیگر اجرام سماوی و حرکت های پوسته ی آن و اثرات جوی نظیر طوفان های گرد و خاک تغییر کرده است.

4)  سطح مریخ بسیار شبیه سطح کره ی زمین است.

حفره ی تیتونیوم و یوس

با وجود اینکه سطح کره ی مریخ را با کوه ها، دره ها، شکاف ها، تپه ها و همچنین قطب هایش شبیه زمین است باز هم کره ی مریخ برای زندگی بسیار مشکل است. دمای کره ی مریخ در سمت رو به خورشید به ۶۰ درجه ی فارنهایت بالای صفر می رسد در حالی که در سمت دیگر ۲۲۵- درجه ی فارنهایت می باشد. به طور متوسط دمای کره ی مریخ ۶۷- درجه ی فارنهایت است.

5)  مریخ ویژگی های ژئولوژیکی خاصی دارد

حفره ی افیر

سطح مریخ پر از پستی بلندی هایی است که به راحتی قابل مشاهده اند. از جمله ی این پستی بلندی ها بزرگ ترین کوه آتشفشان منظومه ی شمسی به نام اولیمپوس مونس (  Olympus-mons ) می باشد که ۲۷ کیلومتر ارتفاع و ۶۰۰ کیلومتر محیط دارد. بیشتر آتشفشان های مریخ در بخش شمالی تارسیس (Tharsis) می باشند که در آنجا تغییرات پوسته به قدری شگرف است که به نظر برخی دانشمندان این بخش از کره ی مریخ بعد از مدتی از آن جدا خواهد شد. همچنین در سمت استوایی مریخ دره ی بسیار عظیمی به نام والس ماری نریس ( valles-marineris ) وجود دارد. این سیستم خاص دره ای کره ی مریخ عرضی به اندازه ی کل قاره ی آمریکای شمالی دارد. دره ی ذکر شده به قدری عظیم است که دره ی عظیم گراند کانیون آریزونای آمریکا به راحتی در یک گوشه ی آن جای خواهد گرفت.

6)  مریخ شرایطی دارد که ممکن است زمانی امکان حیات را در این سیاره داده باشد.

خور گرفت یا خورشید گرفتگی قابل مشاهده از سیاره ی مریخ

مریخ جو بسیار رقیقی دارد که بیشتر از کربن دی اکسید ( ۹۵.۳٪) به علاوه ی نیتروژن ( ۲.۷٪) و آرگون ( ۱.۶٪) و مقادیر کمی اکسیژن ( ۰.۱۵٪) و آب ( ۰.۰۳٪) تشکیل شده است. در سطح کره ی مریخ آب به صورت مایع یافت شده است. آب جزء اصلی پدید آورنده ی حیات در سیاره های مختلف است. البته متاسفانه جو مریخ به تدریج طی میلیاردها سال بشدت رقیق و نامساعد برای زندگی شده است.

7)  مریخ باعث حدس ها و گمانه زنی های بسیار داغی شده است.

آتشفشان فوق العاده بزرگ مریخ

ستاره شناس ایتالیایی جیووانی شیاپارلی در سال ۱۸۷۷ کانال هایی را در کره ی مریخ مشاهده کرد. مدت ها تصور می شد این کانال ها، کانال هایی هستند که توسط موجودات مریخی ساخته شده باشند و تصور نمی شد که این کانال ها به صورت طبیعی در سطح کره ی مریخ ایجاد شده باشند.

در سال ۱۹۳۹ کمپانی فیلم سازی اورسون ولز مشهور بر اساس کتاب جنگ دنیاهای اچ جی ولز ( هربرت جورج ولز- نویسنده ی داستان های علمی تخیلی) فیلمی تولید کرد که در افرادی که نمی دانستند تمام اتفاق های فیلم زايده ی خیال است باعث وحشت از حمله ی موجودات مریخی شد.

8)  مریخ دو قمر کوچک دارد که ممکن است خرده سیاره هایی باشند که اسیر جاذبه ی مریخ شده باشند

تصویر فوبوس از ۶۸۰۰ کیلومتری

فوبوس ( phobos) در فاصله ی ۹۰۰۰ کیلومتری مریخ به دور آن می گردد.

قطر فوبوس ۲۲ کیلومتر می باشد و توسط ستاره شناس آمریکایی اساف هال در سال ۱۸۷۷ در رصد خانه ی نیروی دریایی آمریکا در واشنگتن کشف شد.

دیموس (deimos) دیگر قمر مریخ است که حدود ۱۲ کیلومتر قطر دارد. این قمر هم توسط آساف هال در همان سال ۱۸۷۷ در رصد خانه ی نیروی هوایی آمریکا در واشنگتن کشف شد. فوبوس و دیموس واژه های لاتینی به معنی ترس و وحشت هستند.

9)  از اوایل دهه ی ۶۰ قرن میلادی گذشته سفینه های فضایی متعددی به مریخ پرتاب شده اند.

ماموریت پویشگر کره ی مریخ

ده ها ماموریت فضایی به سمت مریخ گسیل شده اند و بیشی از نیمی از آنها موفق شدند تصاویر و داده هایی را به کره ی زمین ارسال کنند. برای مثال در سال ۲۰۰۴ دو مریخ نورد به نام های اسپریت و اپورچونیتی یا روح و شانس توانستند روی کره ی مریخ فرود بیایند و تصاویر و داده هایی را به زمین بفرستند. اسپریت ( spirit ) در حال حاضر از کار افتاده است. اما اپورچونیتی ( opportunity) هنوز در حال انجام ماموریت در مریخ می باشد. تصاویری که این دو مریخ نورد به زمین فرستاند نشان از لایه های صخره، کوه، حفره و همچنین ذخایر مواد معدنی و آب های جاری و همچنین دریاچه ها و اقیانوس های خشک شده بود. مریخ نورد کنجکاوی (curiosity) در سال ۲۰۱۲ روی کره ی مریخ فرود آمد و اطلاعاتی را راجع به سطح این کره ی سرخ رنگ به زمین مخابره کرد. ماموریت های دیگری هم بودند که طی آن ها سفینه های فضایی به دور کره ی مریخ گردیده و اطلاعاتی به زمین مخابره کرده اند. قرار است در دهه ی آینده هم ماموریت های دیگری به مقصد کره ی مریخ انجام شود. آخرین ماموریتی که تا به حال به سمت مریخ انجام شده ماموریت سفینه ی فضایی اکسو مارس (exomars) بوده که آژانس فضایی اروپا آن را به فضا گسیل کرده است.

10)  روزی انسان ها به کره ی مریخ قدم خواهند گذاشت.

ناسا اخیرا قصد دارد بعد از سال ها مجددا سفینه ی سرنشین داری را به سمت ماه گسیل کند. به این ترتیب اولین گام ها برای گسیل کردن سفینه ای سرنشین دار به سیاره ی مریخ هم برداشته خواهد شد. به نظر نمی رسد قبل از ده سال آینده چنین اتفاقی در مورد کره ی مریخ بیفتد اما انجام این کار برنامه ریزی شده است.

منبع : About