ده چیز شگفت انگیز که هرگز در مورد عمیق ترین قسمت های اقیانوس نمی دانستید!

اقیانوس عمیق است. در واقع، بیشتر قسمت های آن عمیق است. به طور رسمی، هر جایی که عمقی بیشتر از 200 متر داشته باشد به عنوان دریای عمیق شناخته می شود اما عمق متوسط کل اقیانوس چیزی در حدود 3.5 کیلومتر است و عمیق ترین نقطه ی آن به نام the Challenger Deep واقع در درازگودال ماریانا در غرب اقیانوس آرام، عمقی در حدود 11 کیلومتر دارد. این به این معناست که بیشتر فضای موجود بر روی زمین برای زندگی موجودات به دریاهای عمیق اختصاص دارد.

ما دانشمندان دوست داریم چیزهای مختلف را دسته بندی کنیم و عمق های مختلف اقیانوس هم از این قاعده مستثنی نیستند. از سطح زمین تا عمق 0.2 کیلومتری به نام منطقه ساحلی شناخته می شود. از 0.2 تا 3کیلومتری به نام منطقه bathyal و از عمق 3 تا 6 کیلومتری به نام منطقه مغاکی خوانده می شوند و از این عمق پایین تر به نام منطقه Hadal شناخته می شود.

منطقه hadal عمدتا از درازگودال های عمیقی تشکیل شده که در اثر فرورانش تکتونیکی پوسته اقیانوسی ایجاد شده اند و abyssal plain های بسیار بزرگ را تا عمق 11 کیلومتری به همراه خود می برند. اما حتی در این جا هم، حیوانات غافل از این که در این عمق اصلا مورد توجه قرار نمی گیرند، با خوشحالی به حیات خود ادامه می دهند. در اینجا گوشه ای از دنیای فوق العاده آن ها را به شما نشان می دهیم.

1- امپراطوری Hades

واژه hadal از Hades گرفته شده که هم به جهان زیرین افسانه های یونانی و هم به خدای این دنیای زیرین یعنی ، Hades (برادر زئوس و پوسایدن) اشاره دارد. این واژه می تواند معنی سرزمین مردگان نیز بدهد. در دنیای امروزی،از Hades به عنوان نوعی شیطان یاد می شود اما تصویر سازی او در افسانه ها، به گونه ای است که به جای داشتن شخصیتی شرور، به او شخصیتی دقیق و سخت گیر می دهد. جالب است که بدانید او به هیچ وجهی به کسانی که در قلمروش زندگی می کردند اجازه نمی داد تا آنجا را ترک کنند که در واقع وجه تسمیه جالبی برای موجوداتی که در منطقه hadal زندگی می کنند می باشد زیرا این گونه ها اغلب توسط دراز گودال ها محاصره شده و این توانایی را ندارند که به جای دیگری بروند.

نوعی مار ماهی “روغن ماهی نما” در عمق 6500 متری اقیانوس

2- اقیانوس دقیقا چقدر عمیق است؟

اعماق فوق العاده زیاد دراز گودال ها توسط بمب های صدا کشف شدند.. در این تکنیک یک نفر یک بلوک نیم پوندی از TNT را از روی کشتی به عمق آب می اندازد و صدای انفجار بر روی عرشه کشتی ثبت می شود. از این روش برای پیدا کردن عمق درازگودال های زیادی استفاده شده است اما پیدا کردن عمق دقیق عمیق ترین نقطه که در درازگودال ماریانا واقع شده است هنوز کار سختی است. چهار دراز گودال دیگر نیز غرب اقیانوس ارام وجود دارند که عمقی بیشتر از 10 کیلومتر دارند و اسامی آن ها عبارت است از : Tonga، Kuril-Kamchatka، Philippine و Kermadec.

3- چه کسی آن را کشف کرده است؟

کاوشگر HMS Challenger(1873 تا 1876) اولین بار با برداشتن رسوباتی از عمق 8 کیلومتری از اعماق منطقه hadal نمونه برداری کرد، اگرچه هیچ وقت تایید نشد که آیا این رسوب مربوط به بقایای جانوری بوده که در اعماق کم زندگی می کرده یا خیر. کاوشگر Princess Alice در سال 1901 توانست نمونه هایی را از عمق 6 کیلومتری با موفقیت به بیرون بکشد اما این کاوشگر سوئدی بود که در سال 1948 توانست چند نمونه از عمق 7 تا 8 کیلومتری درازگودال پرتوریکو به بیرون بکشد. این نمونه ها ثابت کردند که در عمق های بیشتر از 6 کیلومتر نیز حیات وجود دارد. در سال 1956 اولین عکس های منطقه hadal در اقیانوس اطلس توسط Jacques Cousteau گرفته و منتشر شد.

4- منطقه hadal چقدر بزرگ است؟

این منطقه شامل چندین درازگودال ناپیوسته و چند نقطه عمیق دیگر می باشد. به طور کلی 33 دراز گودال و 13 دره-در مجموع 46 زیستگاه- در سرتاسر جهان وجود دارد. عمق متوسط درازگودال ها 8.216 کیلومتر است .مساحت کل منطقه hadal تنها 0.2 درصد کل کف اقیانوس می باشد اما 45 درصد از عمق آن را در بر می گیرد. جالب است که 45 درصد عمیق دریا، کمتر در ادبیات دریاهای عمیق مورد استفاده قرار می گیرد.

یک میگوی بزرگ در عمق 7000 متری درازگودال “کرمادک”

از 33 دراز گودال، 26 عدد (84 درصد) از آن ها در اقیانوس آرام ، 3 تا (8درصد) در اقیانوس اطلس، 2تا (4 درصد) در اقیانوس هند و 2 عدد هم در اقیانوس جنوبی واقع شده اند. عمده این دراز گودال ها در قسمت غربی اقیانوس آرام قرار گرفته اند.این اعتقاد وجود دارد که بسیاری از این دراز گودال ها در شکل امروزی خود، 65 میلیون سال پیش در دوره سنوزوئیک تشکیل شده اند.

5- راز وجود ما

به نظر می آید زمین تنها سیاره ای باشد که دارای زون های فرورانش و تکتونیک صفحه ای فعال باشد. ماه و عطارد هر دو از نظر تکتونیکی مرده به حساب می ایند. فعالیت های تکتونیکی مریخ فعلا خاموش شده است و زهره دارای لیتوسفری بسیار ضخیم با سنگ های مذاب می باشد که به سمت بالا حرکت می کنند. بر روی زمین، زون های فرورانش پوسته قاره ای را تشکیل می دهند، که می تواند از اقیانوس خارج شود. این حدس زده می شود که بدون زون های فرورانش، زمین هنوز زیر آب بود و حیات خاکی، شامل انسان ها هرگز نمی توانست این گونه تکامل پیدا کند.

6- آن پایین چه شکلی است؟

دمای آب در اعماق پایین است و بین 1 تا 4 درجه سانتیگراد تغییر می کند. با این حال، فشار هیدرواستاتیکی به صورت خطی به اندازه 1 اتمسفر به ازای هر 10 متر عمق افزایش پیدا می کند. در نتیجه فشار در محدوده منطقه hadal چیزی در حدود 600 تا 1100 اتمسفر می باشد. پس فشار در عمیق ترین نقطه این منطقه، معادل این است که یک وزنه یک تنی را روی انتهای انگشت خود قرار دهید.

حلزون ماهی در عمق 7400 متری

7- چه موجوداتی آنجا زندگی می کنند؟

بسیاری از ارگانیسم های آبی را می توان در منطقه hadal یافت. فراوان ترین گروه ها شامل پرتاران، دوکفه ای ها و شکم پایان،دوجورپایان و خیارسانان می باشند. همه این گروه ها در اعماق زیاد اقیانوس و بصورت دسته ای یافت می شوند. برخلاف آنچه در رساناها اعلام می شود، منطقه hadal یک محیط مرموز نیست و ساکنین آن نیز” بیگانه ها” یا “هیولاهای اعماق دریا” نیستند. بلکه این زون، تنها یک منطقه کم تر شناخته شده است که ساکنین آن عمدتا حلزون ها، کرم ها و خیارهای دریایی می باشند و در اعماق بالاتر ، ماهی های ریز صورتی و میگو های قرمز نیز یافت می شوند.

8- اما چیز های ترسناکی نیز وجود دارد…

در دهه 1970، درازگودال پورتوریکو تبدیل به محل انباشت زباله های داروسازی شد. رقم ها حیرت انگیزند: در طول 5 سال، بیشتر از 387000 تن ماده زائد در این گودال انباشته شد، مقداری که معادل 880 هواپیمای بویینگ 747 است. علاوه بر این، در جریان ماموریت ناکام آپولو 13 برای سفر به ماه در سال 1970، این سفینه یک مولد ترموالکتریک رادیوایزوتوپی با خود حمل می کرد که قرار بود بر روی ماه باقی بماند. این مولد از 3.9کیلوگرم پلوتونیم -238 ساخته شده بود و در نهایت در جنوب غربی اقیانوس آرام رها شد. این مولد در درازگودال تونگا در عمقی بین 6 تا 9 کیلومتر فرو نشسته و احتمالا در همان جا تا چندهزار سال دیگر به صورت رادیواکتیو باقی خواهد ماند.

9- زلزله های شدید

زلزله 9 ریشتری Tōhoku-Oki که در سال 2011 در نزدیکی ژاپن رخ داد، ناشی از حرکت ناگهانی یک گسل در درازگودال ژاپن بود. این زلزله وسونامی ناشی از آن، 20000 کشته در پی داشت و بر روی 35 شهر ساحلی تاثیر گذاشت. پس از این زلزله، 666 پس لرزه با بزرگی 5 ریشتر منطقه را لرزاند. انرژی زلزله های بزرگ مقیاس که در دراز گودال ها ایجاد می شوند بسیار زیاد است. زلزله Sumatra-Andaman در سال 2004 در درازگودال جاوه بقدری انرژی ازاد کرد که چرخش زمین را تحت تاثیر قرار داد و توانست روز را به اندازه 2.68 میکرو ثانیه کوتاه تر کند. زلزله Tōhoku-Oki نیز به صورت مشابه توانست محور زمین را بین 10 تا 25 سانتیمتر جابجا کند و در نتیجه باعث شد طول روز به اندازه 1.8 میکروثانیه کوتاه تر شود.

10- این اعماق چقدر عمیق هستند؟

یکی از قیاس هایی که در علوم مربوط به درازگودال ها بسیار متداول است این است که کوه اورست می تواند در داخل دراز گودال ماریانا قرار بگیرد و حدود یک مایل فضای اضافه نیز داشته باشد. این مثال از نظر علمی درست است و از نظر بعد فیزیولوژیکی و تکاملی بسیار مهم است. با این حال کشف این اعماق بسیار سخت و مشکل زاست.

اما 11 کیلومتر یعنی دقیقا چقدر فاصله؟ رودخانه می سی سی پی در عریض ترین نقطه خود، عرضی معادل 11 کیلومتر دارد. طول جزیره منهتن حدود دو برابر عمق درازگودال ماریانا است و اگر سرعت متوسط دویدن Mo Farah در المپیک 2012 را در نظر بگیریم، او می تواند 11 کیلومتر را در 30 دقیقه بدود. با توجه به این که ما می توانیم به راحتی و در مسافت های بسیار طولانی تر بر روی سیاره خود تاثیر بگذاریم، نزدیکی نسبی ما به این نقاط به این معناست که حتی عمیق ترین قسمت های زمین هم به شدت در معرض آسیب ما قرار دارند.

منبع:The Conversation