دکتر محمد قریب

دکتر محمد قریب، از اولین پزشکان متخصص طب اطفال ایران و بنیانگذار طب نوین اطفال در ایران و از بنیان گذاران بیمارستان مرکز طبی کودکان بود.

زندگی نامه

دکتر محمد قریب در سال 1288 در تهران دیده به جهان ر هیاهوی انسانی گشود. پدرش مرحوم علي اصغر از مردم گركان از توابع آشتیان بود. او تحصیلات ابتدایی را در دبستان سیروس و متوسطه را در دارالفنون گذراند. در سال 1306 شمسی در زمره اولین گروه دانشجویان ایرانی بود که برای ادامه تحصیل در رشته پزشکی به فرانسه رفتند.

دکتر قریب در پایان سال اول در شهر رن فرانسه موفق به دریافت جایزه لابراتور تشریح دانشکده پزشکی شد. وی در سال 1314 نخستین ایرانی بود که توانست در کنکور انترنی بیمارستان پاریس موفق شود. دکتر قریب رساله دكتراي خودرا تحت عنوان (( وقفه تنفسي شير خواران )) با درجه بسيار خوب گذرانيد.

دکتر قریب، به پاس خدمات چشمگیر علمی، به دریافت نشان دانش از دانشگاه تهران و نشان درجه اول فرهنگ از وزارت آموزش و پرورش و نشان عالی لژون دونور از دولت فراسه نائل گشت.

وی در سال 1315 با دوشیزه زهرا قریب دختر مرحوم استاد عبدالعظیم قریب ازدواج کرد.نتيجه اين پيوند دو پسر و دو دختر مي باشد که  پسران ايشان به پزشكي مشغولند. و در سال 1317 به ایران بازگشت.زیرا اعتقاد داشت که این دانش تنها باید در ایران عرضه شود.

پس از طی نمودن دوره سربازی در سال 1319 به عنوان دانشیار طب اطفال در دانشگاه به فعالیت علمی مشغول گردید.

وی ابتدا در بیمارستان رازی به اداره بخش اطفال مشغول شد و بعد از آن به بیمارستان هزار تختخوابی رفت و در آنجا بخش اطفال را دایر کرد. او در سال 1319 کتاب بیماریهای کودکان را به چاپ رساند و در سال 1335 با همکاری دکتر حسن اهری آن را با اصلاحات جدید تجدید چاپ نمود.

دکتر قریب در سال 1321 موفق به دریافت نشان عالی دولت فرانسه شد و در سال 1350 به عضویت هیئت مدیره انجمن بین‌ المللی بیماری های کودکان در آمد. همچنین در آخرین سال های عمر وی موفق به دریافت نشان درجه اول فرهنگ از وزارت آموزش و پرورش شد.

وی در طول سال های فعالیت علمی خود در کنگره‌ های مختلف بین‌ المللی در کشور های مختلف از جمله فرانسه، آمریکا، کانادا، ژاپن، ترکیه و اتریش دعوت شد و عضویت چندین مجمع علمی بین‌ المللی را برعهده داشت. وی اولین تعویض خون را در ایران انجام داد و از بنیانگذاران انتقال خون در ایران بود.

دکتر محمد قریب دروس پزشکی را در دانشگاه تهران به دانشجویان رشته پزشکی تدریس کرد. آنچه دكتر محمد قريب را شاخص مي نمود هوش سرشار، علاقه به فراگيري ، قدرت كار و استقامت در مقابل مشكلات بود.

كلاس درس استاد كه تقريبا هميشه بر بالين بيمار بود ، در نوع خود مكتبي از پيشرفته ترين روش هاي علمي كنوني به شمارمي رفت . استاد شاگرد را در برابر بيمار ومسايل وي قرار مي داد , وي را به تفكر وتعقل وسخن گفتن وا مي داشت وسپس راهنمايي مي نمود.

خانواده دکتر قریب

والدین دکتر قریب هردو اهل گرکان روستایی در بخش مرکزی شهرستان آشتیان بودند . حاصل ازدواج دکتر قریب با زهرا قریب 4 فرزند , 2 پسر و 2 دختر بود به نام های ناهید، حسین، مریم و محسن قریب.

دکتر محمد قریب جمعا 9 نوه داشت. پدر دکتر قریب ، میرزا علی اصغر قریب گرکانی در 25 آذرماه سال 1333 درگذشت .
همسر دکتر قریب نیز 36 سال بعد از فوت ایشان در سال 1389 درگذشتند. از برادران و خواهران دکتر قریب می توان به خدیجه ، علی ، زهرا ، صدیغه و رضا اشاره نمود.

فعالیت های سیاسی دکتر قریب

دکتر قریب در حین فعالیت علمی، فعالیت سیاسی و اجتماعی نیز داشت به گونه‌ ای که بارها در کلاس درس به اقدامات رژیم پهلوی انتقاد نموده و پس از واقعه 28 مرداد 1332 نیز پس از امضای یک بیانیه به همراه 10 تن دیگر از اعضای هیئت علمی دانشگاه مانند مهندس بازرگان، دکتر سحابی و دکتر نعمت‌ الهی به دستور محمد رضا شاه از دانشگاه اخراج شد که این موضوع باعث افزایش محبوبیت وی در بین دانشجویان و جامعه دانشگاهی گردید.

دایر نمودن مطبی در کنار منزل

بسیاری از پزشکان آن روز ها، دکتر قریب را در تشخیص بالینی کم نظیر می دانستند. او از همان سال های ابتدایی بازگشت به ایران مطبی دایر کرد که در کنار خانه اش بود. وی از سال 1317 تا 1325 دو اتاق در منزلی اجاره ای نبش خیابان حشمت الدوله و پهلوی سابق به مطب اختصاص داده بود .

از سال 1325 تا 1351 مطب او در کنار منزلش در خیابان کاخ سابق بود که شامل یک اتاق دفتر، یک اتاق معاینه و یک اتاق انتظار بود. او هر روز از ساعت 14 تا 21 به معالجه بیماران می پرداخت و از بسیاری از آنان پولی دریافت نمی کرد.

حق ویزیت دکتر با آن همه حسن شهرت، حتی از برخی شاگردانش نیز پایین تر بود!

تاسیس بیمارستان

از جمله مهم ترین اقدامات دکتر قریب بنیان گذاری و تاسیس اولین بیمارستان تخصصی کودکان یعنی بیمارستان مرکز طبی کودکان به همراه دکتر حسن اهری بود که وی این اقدام را در زمان بازنشستگی خود انجام دادند.

طب اطفال در ایران و شاگردان استاد قریب

دکتر قریب از استادان برجسته و نامدار دانشکده پزشکی در تهران بود. او و دکتر فریدون کشاورز از پایه گذاران طب اطفال در ایران هستند اما دکتر کشاورز به دلیل حضور در عالم سیاست و حزب توده، هرگز موفق به تربیت پزشکان اطفال نشد.

در عوض دکتر قریب طی سال های 1320 تا 1353 شاگردان نامداری چون احمد قانع بصیری، صادق مختار زاده، مرتضی مشایخی، نورالدین هادوی، غلامرضا خاتمی( مترجم کتاب طبی « اطفال نلسون»)، احمد سیادتی( متخصص سرشناس بیماری های اطفال در تهران) و.. را پرورش داد که جملگی به بزرگان پزشکی ایران بدل شدند و به همین دلیل، به قریب لقب «پدر طب اطفال ایران» اعطا شد.

خصایص اخلاقی دکتر قریب

دکتر قریب همواره به یافته های جدید طب جهان احاطه داشت و این گونه مطالب را به دانشجویان خود ارایه کرده، آنان را برای پیگیری پیشرفت های علمی در جهان تشویق می کرد. برای مثال تا قبل از او، کسی در ایران با «آنتی بیوتیک» آشنا نبود اما قریب برای اولین بار اعلام کرد که دارو های جدید برای از بین بردن میکروب ها شناخته شده است که ارزش آن بسیار بیشتر از داروهای قبلی است.

ولی بیش از توجه به روش های نوین، بر آموزش خانواده ها و برخورد عاطفی و اخلاقی با بیماران تاکید می کرد. دستگیری از مستمندان و دردمندان و رسیدگی به نابسامانی های زندگی بیماران، از دیگر ویژگی های بارز قریب بود.

ساعت های مطالعه وی، بسیار بیشتر از شاگردانش بود و صبح ها در کمال سخاوت، جدید ترین نتایج مطالعات خود را در اختیار دانشجویان قرار می داد. به تربیت درست دانشجویان علاقه خاصی داشت و در هنگام درمان کودکان بیمار، دانشجویان خود را نیز در آنجا حاضر می کرد و درباره بیماری از آن ها سوالاتی می پرسید.

اگر جواب دانشجویی مناسب نبود، با متلک های استاد رو به رو می شد و همین مساله سبب می شد تا دانشجویان برای فرار از متلک های قریب، دقت بیشتری نشان دهند.

ویزیت روزانه دکتر قریب برای رزیدنت ها و دانشجویان، تجربه آموزشی بی نظیری بود که اغلب، عده زیادی داوطلب شرکت در آن بودند. وی صبح ها زودتر از دیگران به بیمارستان می رسید و پس از شنیدن گزارش های صبحگاهی دانشجویان، به اتفاق آنان به بالین بیمار می رفت و با بحث و آنالیز دقیق، دانشجویان را در تشخیص صحیح راهنمایی می کرد.

آثار درباره دکتر محمد قریب

روزگار قریب نام مجموعه ای تلویزیونی است که کیانوش عیاری درباره زندگی دکتر محمد قریب ساخته‌ است.

همچنین به پاس خدمات بی شائبه ایشان در زمینه طب اطفال سردیس ایشان در روز 4 آبانماه 92 ، با حضور وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی وقت در پارک علم و فناوری پردیس پرده برداری شد.

سردیس دکتر قریب در پارک علم و فناوری پردیس

فوت دکتر قریب

مرحوم دکتر قریب در سال 1351 به هماچوری (دفع خون از دستگاه ادراری) مبتلا شد که بعد ها تشخیص سرطان مثانه داده شد و اقدامات درمانی انجام شده درایران و آمریکا تاثیر چندانی بر بیماری وی نداشته و سرانجام در روز سه شنبه اول بهمن ماه 1353 در بیمارستان مرکز طبی کودکان محل خدمت خود درگذشت و طبق وصیت وی، در قبرستان شیخان قم به خاک سپرده شد.

برای مراسم تدفین دکتر محمد قریب، محمد رضا شاه پهلوی بهمراه خودرو های دربار شخصا جنازه دکتر محمد قریب را از تهران تا قم همراهی کردند و آیت‌الله مرعشی نماز وی را قرائت نمود.